Wywiady OkoLicy Strachu - Krzysztof Azarewicz

Krzysztof Azarewicz – z wykształcenia politolog, z zawodu tłumacz i wydawca. Założyciel oficyny Lashtal Press, redaktor pisma „Tarocista”. Od kilkunastu lat współtworzy liryki i merytoryczną oprawę albumów zespołu Behemoth. Współautor Spowiedzi heretyka,

wywiadu-rzeki z Adamem „Nergalem” Darskim. Podróżuje wraz z żoną Anią i eksploruje magiczne wymiary Wyżyny Tybetańskiej, piramid i pustyń Północnej Afryki, a także okultystycznych scen Berlina, Londynu i Nowego Jorku.

OkoLica Strachu: Cześć. Bardzo się cieszymy, że znalazłeś trochę czasu, aby odpowiedzieć na kilkanaście pytań. Szukałem wywiadów z Tobą w internecie, lecz jest ich bardzo mało, znalazłem jeden i dotyczył tylko Twojej przygody z muzyką metalową, wiec postaramy się dowiedzieć o Tobie jak najwięcej.

W tych dawnych czasach, można chyba tak o nich powiedzieć (śmiech), współpracowałeś z magazynem muzycznym „Thrash’emAll” i pisałeś tam recenzje, o ile dobrze pamiętam. Działałeś również z muzykami sceny metalowej jako autor tekstów i, nazwijmy to, konsultant − zgadza się?

Nadal współpracujesz z muzykami z tego środowiska?

Czy uważasz, że muzyka metalowa to dobry nośnik dla idei okultystycznych?

Krzysztof Azarewicz: Muzykę odkryłem

w 1986 roku, zaś na przełomie lat osiemdziesiątych

i dziewięćdziesiątych zaangażowałem się w działalność

tak zwanej metalowej sceny podziemnej.

W tamtym okresie nie było Internetu ani profesjonalnych

pism. By dowiedzieć się czegoś więcej

o swoich ulubionych zespołach i śledzić ich karierę,

trzeba było naprawdę się wysilić. „Podziemie” dawało

możliwość bycia na bieżąco z wydarzeniami.

Wielu ludzi nie poprzestało na samym słuchaniu,

lecz chwytało za instrumenty bądź zasiadało przed

maszynami do pisania typu Łucznik i zabierało się

za tworzenie niezależnych magazynów. Przypominało

to w jakimś sensie to, co w swej młodości

robił Lovecraft, który redagował amatorsko powielane

pisma. Ja również stosunkowo wcześnie złapałem

bakcyla i zacząłem pisać recenzje, a następnie

prowadzić własny fanzin. Nie tak dawno temu po

kilkunastu latach powróciłem do Polski. Ponowne

odkrycie archiwów zgromadzonych w okresie zaangażowania

w scenę muzyczną było istną przygodą.

Zachowałem z tamtego okresu setki listów i tyleż

samo – jeśli nie więcej! – kaset magnetofonowych.

Jeśli chodzi o współpracę z muzykami, od 1998

roku tworzę teksty dla grupy Behemoth. Kooperacja

trwa po dzień dzisiejszy i na razie nie zamierzamy

jej zakończyć.

Trudno mi powiedzieć, czy taka muzyka to

dobry nośnik dla idei okultystycznych. Wydaje

się, że metal i okultyzm znalazły wspólny mianownik,

ale z drugiej strony wiele docierających

do mnie dokonań zahacza o kicz, przynajmniej

w mojej subiektywnej ocenie. Osobiście nie piszę

tekstów by szerzyć jakiekolwiek idee, lecz by

wyrazić siebie.

OLS: Pod koniec lat 90-tych XX wieku działało

prężnie pismo „Wiedza Tajemna” z redakcją

we Wrocławiu. Pojawiałeś się w nim jako autor

artykułów. Jak wspominasz te czasy i ten boom na

wiedzę ezoteryczną w Polsce? Czy nie myślisz, że

w pewien sposób powtarzał się fin de siècle sprzed

stulecia?

K.A.: „Wiedza Tajemna” powstała jako wynik

współpracy kilku osób o kreatywnym potencjale

i biznesmena, który wiele obiecywał i nakłaniał

do działania. Jeśli chodzi o pozytywną stronę

tamtych czasów, pamiętam doskonale wspólne

spotkania we Wrocławiu i różnego rodzaju magiczne

happeningi z przyjaciółmi. Łączył nas

szczery entuzjazm.

OLS: „Wiedza Tajemna” jako pismo koniec

końców nie miało najlepszej opinii wśród części

współpracowników i odbiorców, przynajmniej

w ostatnich momentach działalności. Czym mogło

być to spowodowane?

K.A.: Trudno mi odpowiedzieć na to pytanie,

ponieważ w ostatnich latach działalności „Wiedzy

Tajemnej” mieszkałem już w Anglii. Z tego,

co mi wiadomo, problem mógł dotyczyć niewypłacanych

honorariów za teksty i tłumaczenia.

OLS: Organizujesz czasami wykłady z myśli

okultystycznej oraz prowadzisz kursy jako instruktor

systemów tarota (chyba najbardziej cenisz

sobie tarot Thotha Crowleya?). Posługujesz

się tarotem przy planowaniu kolejnych etapów życia?

Czy wykorzystanie tej „ścieżki”, jak nazywają

ją niektórzy, pozwala człowiekowi osiągać lepszą

efektywność życia, czy jest też swoistym psychologicznym

placebo?

K.A.: Tarotem interesuję się od ponad dwudziestu

lat. Nie służy mi do wróżenia, lecz jako

mandala, pozwalająca kontemplować związki

pomiędzy człowiekiem a otaczającym go środowiskiem

i kosmosem. Podam przykład. Talia

zawiera trzydzieści sześć tak zwanych Małych

Kart, zaś koło zodiakalne ma trzysta sześćdziesiąt

stopni. W XIX wieku karty te przyporządkowano

do dekanatów koła. Innymi słowy, jedna

Mała Karta to dziesięć stopni, czyli mniej więcej

dziesięć dni. Kiedy rozłożymy te karty jako mandalę,

zobaczymy, że ich symbolika oraz ikonografia

odzwierciedlają to, co dzieje się w naturze.

Medytuję nad daną kartą przez jeden dekanat

i staram się pojąć, co przekazuje w kontekście

wydarzeń mających miejsce w przyrodzie. Przez

następnych dziesięć dni pracuję z kolejną kartą

i tak dalej. Kiedy stoję przed rozwiązaniem problemu,

zamiast wróżyć z tarota mogę rozpoznać

naturę trapiących mnie zmartwień i utożsamić je

z daną kartą. Mając symboliczny obraz sytuacji,

jest nam o wiele łatwiej się z nią uporać. Znamy

jej wzór. Innymi słowy, tarot jest kartografią psyche.

Stara się zawrzeć obraz mikro- i makrokosmosu

w siedemdziesięciu ośmiu obrazkach, na

które składa się talia. Nie ma tu żadnego hokus-

-pokus, lecz elegancko uporządkowany, wręcz

matematyczny system klasyfikacji zjawisk. Tarot

Thota Aleistera Crowleya i Friedy Harris jest

zwieńczeniem ewolucji systemu. Obecnie pracuję

nad własną talią, zwaną Tarotem Nowego

Eonu. Opracowuję koncepcję i symbolikę kart,

które maluje niezwykle utalentowana Agnieszka

Skatuła.

OLS: Taki prawdziwy boom na tematykę okultystyczną (mam tu na myśli książki, muzykę, poezję, czasopisma) miał w Polsce miejsce w latach dziewięćdziesiątych. Byłeś współtwórcą tego zjawiska wspólnie z kilkoma innymi osobami, jak choćby Dariusz Misiuna (wyd. Okultura). Czy uważasz, że obecnie zainteresowanie tematem jest

podobne wśród młodych ludzi? Widać bowiem, że wydawane są coraz to nowe książki, powstają nawet nowe wydawnictwa, ale czy ludzie równie chętnie po nie sięgają, czy teraz jest trochę inny odbiorca, do którego trzeba docierać w bardziej wyrafinowany sposób?

K.A.: Jako wydawca mogę z dumą powiedzieć, że wśród naszych czytelników mamy zarówno osoby starsze, które były z nami od samego początku istnienia Lashtal Press, czyli od 2003 roku, jak i nowe rzesze młodych, entuzjastycznych ludzi.

OLS: Co jakiś czas organizowane są konferencje i spotkania dotyczące tematyki ezoterycznej. Udaje Ci się w nich brać udział, śledzisz to, co w chwili bieżącej dzieje się w tym środowisku? Są obecnie jakieś nadchodzące wydarzenia warte

uwagi?

K.A.: Staram się aktywnie uczestniczyć we

wszelakiej maści konferencjach jako prelegent

i organizator. Miałem okazję dawać wykłady

i prowadzić warsztaty w takich krajach jak: USA,

Anglia, Norwegia, Niemcy czy Chorwacja. Pozyskane

doświadczenie wykorzystuję na gruncie

rodzimym. Mogę szczerze polecić coroczne

konferencje organizowane przez Lashtal Press.

Współpracuję również z pismem „Tarocista”,

które regularnie organizuje ciekawe imprezy

w Warszawie.

OLS: Obecna sytuacja na świecie i radykalizujące

się, walczące ze sobą ruchy religijne to chyba

nie najszczęśliwsza chwila dla filozofii okultystycznej.

Czy obawiasz się, że zainteresowanie radykałów

może zagrozić osobom zainteresowanym

tą tematyką i doprowadzić do, może nie prześladowań,

ale niebezpiecznych sytuacji dla sympatyków

tych poglądów?

K.A.: Taka filozofia zawsze trzyma się z boku

głównych nurtów. Można powiedzieć, iż dzięki

temu urzeczywistnia swoją naturę. W końcu słowo

occultus oznacza „ukryty”. Jej przedstawiciele

zawsze byli prześladowani i szykanowani. Osobiście

nie oceniam ludzi na podstawie ich przekonań,

lecz kim są względem innych. Miałem

okazję poznać dwulicowych, fałszywych i wrednych

plotkarzy zajmujących się okultyzmem, jak

i chrześcijan o podobnych cechach charakteru.

OLS: O ile mi wiadomo, bierzesz czynny udział w zakonie Ordo

Templi Orientis. Czy istnieje jego formalna

komórka w Polsce? Znalazłem informację,

że w 2008 roku to Ty wprowadziłeś do Polski

Kalifat O.T.O. Czy ludzie znajdujący się

w tym zakonie muszą uzyskać specjalne

zaproszenie, czy można zadeklarować chęć

wstąpienia i skontaktować się z przełożonymi zakonu?

K.A.: Nie wprowadzałem

żadnego „kalifatu”. Nie wiem, kto

i w jakim celu dezinformuje ludzi, używając tego

określenia. Jestem natomiast przedstawicielem

organizacji o nazwie Ordo Templi Orientis, która

istnieje od początku dwudziestego wieku. O.T.O.

jest oddane zabezpieczaniu i poszerzaniu wolności

jednostki. Edukuje, jak stać się bardziej świadomą

istotą i jak pełniej korzystać ze swobód

gwarantowanych przez  Prawa Człowieka.

Członkiem O.T.O. może zostać

każda osoba, która chce urzeczywistnić swój potencjał.

Nie wymagamy żadnej wiedzy, a jedynie

szczerej motywacji do wewnętrznej pracy.

OLS: Jeśli O.T.O. jest oficjalną

nazwą, czy nie istnieją obawy, że będzie w obecnych

czasach na celowniku radykalistów?

K.A.: Nasza organizacja jest zarejestrowana

pod nazwą Ordo Templi Orientis i w taki sposób

należy o niej mówić. Jesteśmy również zarejestrowani

w Polsce i działamy zgodnie z obowiązującym

nas prawem. To prawo również nas

chroni przed wszelkimi próbami wystawienia na

„celownik”.

OLS/: Czy podobnie jak Grof uważasz, że dzięki stymulacji mózgu odpowiednimi środkami można uzyskać dostęp do szerszej wiedzy o świecie, a nawet do wiedzy o przeszłości i przyszłości?

K.A.: W Przygodzie odkrywania samego siebie Grof zaprezentował metodę zwaną oddychaniem holotropicznym – technikę hiperwentylacji, za pomocą której używająca ją osoba doświadcza poszerzonego stanu świadomości. Warto podkreślić, że Grof był psychiatrą pracującym przy użyciu niekonwencjonalnych środków stosowanych w czysto terapeutycznym kontekście. Stan

umysłu, w którym znajdował się pacjent, umożliwiał

osiągnięcie transpersonalnego doświadczenia

pozwalającego rozwiązać problemy i traumy

z okresu okołonatalnego. Jego podejście do środków

psychoaktywnych nie ma nic wspólnego

z ich rekreacyjnym używaniem. Mają one służyć

jako narzędzia, dzięki którym można zrozumieć

psyche i świat, odnaleźć cel w życiu i stać się lepszym,

wrażliwszym człowiekiem.

Jako ciekawostkę dodam, że w latach dziewięćdziesiątych,

kiedy pracowałem nad przekładem

tej książki, byłem biedny jak mysz kościelna.

Nie miałem nawet komputera, więc tłumaczenie

spisywałem ręcznie w zeszytach. Następnie, by

zaprezentować materiał wydawcy, musiałem

wklepać go do komputera. Robiłem to u znajomego,

który zostawiał mi pod opieką mieszkanie,

kiedy sam wychodził do pracy. Komputer kupiłem

za pieniądze zarobione dzięki tej właśnie

książce. Zeszyty przechowuję do dziś, albowiem

stały się dla mnie osobistym symbolem wytrwałości.

OLS: Jak odbierasz obecnie powszechny dostęp

do środków psychodelicznych, szczególnie wśród

młodych ludzi? Czy uważasz, że jest on pozytywną

rewolucją czy jednak ciągle zagrożeniem

pewnego tzw. „ładu społecznego”, a jednocześnie

zagrożeniem dla samych amatorów takich metod

stymulacji mózgu?

K.A.: Wszystko zależy od tego, kto i w jakim

celu używa takich środków. Intencja, motywacja,

introspekcja, tolerancja i konstruktywna krytyka to

wyznaczniki, pozwalające osiągnąć sukces nie tylko

podczas „tripu”, ale w życiu ogólnie.

OLS: W takim razie przejdźmy może do Lovecrafta.

Nie będę ukrywał, że właśnie z samotnikiem

z Providence kojarzysz się mi najbardziej. Może po

części z powodu artykułów, ukazujących się na ten

temat w „Wiedzy Tajemnej”, czy choćby dlatego, że

przetłumaczyłeś Necronomicon. Kiedy pierwszy raz

zetknąłeś się z prozą Lovecrafta?

K.A.: To było gdzieś w połowie lat osiemdziesiątych. Poszukując informacji na temat Nekronomiconu, natrafiłem na zbiór Zew Cthulhu w przekładzie Ryszardy Grzybowskiej. Byłem pod wielkim wrażeniem filozoficznego ciężaru gatunkowego tych opowiadań. Lovecraft w niezwykle elegancki sposób ukazał znikomość człowieka w obliczu nieskończoności kosmosu.

OLS: Przełożyłeś na język polski Necronomicon, który wydało wydawnictwo FOX, wydawca również magazynu „Wiedza Tajemna”. Na jakim wydaniu

Necronomiconu się opierałeś i dlaczego wybrałeś właśnie ten Necronomicon? Na Zachodzie znanych jest chyba kilkanaście wersji tej księgi. Maczało w tym

palce kilku pasjonatów, fantastów-okultystów, jak

choćby największy z nich, Lyon Sprague de Camp,

choć najczęściej mówi się o wydaniu tzw. Simona. Jak

sam podchodzisz do tego tekstu?

K.A.: Szczerze mówiąc żałuję, że doszło do

współpracy z FOX-em. Wydawca obiecywał zupełnie

inną, godną tego woluminu oprawę. W środku

pojawiły się nieplanowane przeze mnie grafiki…

Wizualny efekt finalny jest doprawdy żenujący. Nie

będę również ukrywał, iż zostałem oszukany finansowo.

Niestety, ze względu na mój pobyt za granicą

sprawa sądowa nie wchodziła w grę.

Przygotowując książkę, bazowałem na edycji

opublikowanej w 1978 roku przez wydawnictwo

Neville Spearman. Odnośnie edycji Simona, planuję

jej wydanie pod szyldem wydawnictwa Lashtal

Press. Gwarantuję, że książka będzie wydana w odpowiedni

sposób.

OLS: Kiedy możemy się spodziewać Necronomiconu

w wyjątkowej, charakterystycznej dla

Lashtal Pressu oprawie graficznej?

K.A.: W tej chwili trudno mi podać dokładną

datę. Mam nadzieję, że książka ukaże się jeszcze

w tym roku.

OLS: Mnie twórczość Lovecrafta zawsze wydawała

się tajemnicza, wręcz zarezerwowana dla

wybranych. Dopiero w latach dziewięćdziesiątych

XX w. została szerzej zaprezentowana czytelnikom

za sprawą nieistniejącego już Wydawnictwa

SR. Nie masz wrażenia, że dzisiaj HPL jest typowym

produktem popkulturowym, że utracił tę

swoją wyjątkowość? Nie przeszkadza Ci to?

K.A.: Myślę, że wrażenie tajemniczości tworzą

nie tylko opowiadania Lovecrafta, lecz przede

wszystkim dialektyka pomiędzy tekstem i czytelnikiem.

Niektórych ludzi jego dzieła w ogóle nie

poruszają. Lovecraft zwracał uwagę w eseju Nadnaturalna

groza w literaturze, że literatura niesamowita

przemawia tylko do części czytelników,

albowiem wymaga wyobraźni i oderwania się od

codzienności. W tym kontekście w pewnym sensie

jego twórczość nadal pozostaje przeznaczona

dla elit. Kiedy kilka lat temu udałem się do Providence,

by odwiedzić grób Lovecrafta, ozdabiały

go muszelki oraz wszelakiej maści pluszowe

i gumowe maskotki Cthulhu. Nie przeszkadzało

mi to, lecz dodawało swoistego uroku. Wielcy

Starożytni wydają się mieć poczucie humoru

(śmiech).

OLS: Ostatnio Lashtal Press wydało Grzyby

z Yuggoth, to pozycja wyjątkowa w Polsce. Dotychczas wszyscy znali Lovecrafta z jego niesamowitych opowiadań, na rynku można ponadto dostać jego biografię czy listy i eseje wydane przez SQN, ale nie poezję. Jest coś jeszcze, czym HPL może nas zachwycić?

K.A.: Być może któregoś dnia nawiedzi nas

zza grobu (śmiech).

OLS: Skąd pomysł, aby założyć wydawnictwo,

wydające pozycje okultystyczne, ezoteryczne i klasyczne, do tego

pięknie wydane, ale o małym nakładzie? To chyba nie jest sposób na biznes?

K.A.: Dla mnie książka jest czymś magicznym w każdym

calu. Powinna jej towarzyszyć odpowiednia oprawa. Zwiększenie

walorów estetycznych wzmagaw czytelniku poczucie obcowania

 z Niesamowitym. Przedmiot staje

się fetyszem, żywym talizmanem, zmieniającym życie na zawsze. 

Jeśli chodzi o nakłady, Lashtal Press

istnieje od trzynastu lat, a liczba wiernych czytelników stale się powiększa. 

Wychodząc naprzeciw ich potrzebom, postanowiliśmy wydawać 

książki w większych nakładach

i w bardziej przystępnych cenowo edycjach. Ten kompromis

był niezwykle istotny w trudnych

ekonomicznie czasach. Niemniej jednak nie zrezygnowaliśmy

z bardziej ekskluzywnych edycji.

Grzyby z Yuggoth i inne poematy niesamowite

są tego dobrym przykładem. Kiedy ogłosiliśmy

przedsprzedaż książki, poczęły dochodzić do nas

krytyczne głosy osób narzekających na cenę. Ale

kiedy wreszcie dotarła ona do ich rąk, pochwałom

nie było końca. Nigdy wcześniej nie otrzymaliśmy

takiej ilości spontanicznie pisanych

maili od zachwyconych czytelników. Odbiorcy

z tych kręgów nie byli przygotowani na estetykę

tak wysokich lotów. Dziś „ekskluzywna twarda

oprawa” jest często godna jedynie kalendarzy,

przypisy mające na celu ułatwić odbiór tekstu są

tak małą czcionką, że ich lektura wymaga użycia

lupy, zaś specjalnym bonusem, mającym zachęcić

odbiorcę do wczesnego zakupu produktu, jest

pocztówka z ekstra zdjęciem autora, które i tak

wydrukowano w książce. To kpina. Opakowanie

staje się coraz tańsze, ale ludzie z branży nadal

posługują się językiem mającym na celu przekonać

kupujących, że mają do czynienia z czymś

wyjątkowym. To niskie, marketingowe sztuczki.

Mam nadzieję, że nasze wydawnictwo oferuje

coś na znacznie ciekawszym poziomie.

OLS: Jaki jest Twój pogląd na temat miejsc

nazywanych nawiedzonymi? W ostatnich czasach

stały się one bardzo popularne, poświęcono

im wiele programów telewizyjnych, ciągle są gorącym

tematem dla twórców horrorów. Ile w tym

wszystkim może być prawdy? Czy są to tylko miejskie

legendy, czy raczej bywają miejsca, w których

zachodzą zjawiska, których nauka nie potrafi na

razie wyjaśnić? Czy nauka będzie według ciebie

kiedykolwiek na tyle rozwinięta, aby wyjaśnić zjawiska

nadprzyrodzone?

K.A.: Nigdy nie interesowałem się takimi

miejscami i nie mam na ten temat zdania. Wbrew

wszelkim pozorom mocno stąpam po ziemi i nie

przepadam za spekulacjami. Towarzyszy mi coś,

co nazywam magicznym pragmatyzmem .

OLS: To może tak. Jak odbierasz bardzo popularne

ostatnimi laty teorie spiskowe? Wiele z nich

za wszelkie nieszczęścia świata obarcza legendarną

masonerię. Ostatnio na temat masonerii pojawiło

się w Polsce kilka wydawnictw, jak nr 4 pisma

„Hermaion”, czy książka Tomasza Kroka Antymasońska

komórka Episkopatu Polski w świetle

badań i dokumentów (1946-1952). Czy materiały

te mogą rozjaśnić sprawę, czy stać się pożywką

dla przeciwników tajnych organizacji?

K.A.: Nie czytałem tych publikacji, więc nie

mogę odpowiedzieć na to pytanie. A teorie spiskowe

po prostu mnie nie interesują.

OLS: Nie przesadzę chyba, jeżeli powiem, że

jesteś obywatelem świata. Odwiedzasz miejsca

związane z okultyzmem, magią i niesamowitością,

od Tybetu po współczesne metropolie. Jest

takie miejsce, które wywarło na Tobie największe

wrażenie, zaszokowało, a może zachwyciło?

K.A.: Jest wiele takich miejsc. Trudno zapomnieć

o tybetańskich „skyburials”, czyli „pochówkach”

pod gołym niebem, gdzie zmarłemu

łamie się kości i zostawia na pożarcie sępom. Ich

sylwetki, wzbijające się coraz wyżej z dolin, przypominają,

że wszyscy umrzemy, że warto żyć tu

i teraz, bo jutra może nigdy nie być. Piękno ogrodów

Quinta de Regaleira w Portugalii wprawia

w niemożliwe do opisania uniesienie, zaś wschód

krwawego słońca, oglądany wewnątrz kręgu kamiennego

Sunkerkirk w dniu jesiennego zrównania,

sprawia, iż łzy wzruszenia same napływają

do oczu. Żyjemy na pięknej planecie.

OLS: Wiem, że zbierasz książki, dużo czytasz.

Masz jakieś wyjątkowe w swoim zbiorze?

K.A.: Kilka (śmiech). Ale tak na poważnie,

staram się trzymać snobizm na wodzy, zaś swą

bibliotekę organizować w taki sposób, by była

użyteczna. Najbardziej wyjątkowe, albowiem

mi najbliższe, są książki Lashtal Press. Wprawia

mnie w zdumienie, jak wolno kiełkująca, niewielka

idea zamienia się w coś trwałego. W coś,

co wchodzi w relacje ze światem, spotyka innych

ludzi, daje im radość i zmienia życie. To prawdziwe

magiczne dzieci, które będą żyć jeszcze długo

po mojej śmierci.

OLS: Dziękujemy bardzo za rozmowę i powodzenia.

Trzymamy kciuki za Lashtal Press.

Z Krzysztofem Azarewiczem rozmawiali:

Sebastian Sokołowski

Krzysztof „Korsarz” Biliński.

OkoLica Strachu nr1/2016